Assen over de Spreidingswet: 'Versobering van asielopvang is kwalijk'

De wethouder zette zich landelijk, via de Tijdelijke Adviescommissie Asiel- en Migratie van de VNG, in voor invoering van de Spreidingswet. En pleit voor het behoud ervan. “De wet is een goed instrument om de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor asielopvang eerlijker te verdelen over het land”, aldus Staal. “De opgave die daarmee per gemeente ontstaat, is heel goed te realiseren. In Assen wil ik, ook in de toekomst, best wel meer blijven doen.”

Zo moet de gemeente Assen volgens de Spreidingswet 330 asielzoekers opvangen, maar alleen al in de reguliere opvang realiseert de Drentse hoofdstad het driedubbele hiervan. Staal: “Voordat de Spreidingswet er was, namen wij als gemeente al onze verantwoordelijkheid met een opvanglocatie met 1.000 plekken. Dit functioneert goed. Er zijn weinig incidenten en er is goed en open contact met omwonenden. Dat heeft bijgedragen aan het draagvlak voor noodopvang.”

Het azc aan de Schepersmaat in Assen is een reguliere opvanglocatie en heeft een overeenkomst tot 2026. De wethouder heeft de intentie om deze locatie permanent te maken en gaat daarover in gesprek met de gemeenteraad, de omgeving en partijen als het COA en Vluchtelingenwerk. “Hoewel er weinig overlastgevend gedrag van bewoners is, zijn er nog wel inwoners van Assen die sceptisch zijn over deze plannen”, zegt Staal. “Ze willen graag grip blijven houden, bijvoorbeeld door heldere afspraken te maken over waar ze terecht kunnen als ze toch overlast ervaren. En door mee te praten over kaders die de gemeente en COA met elkaar afspreken.”

Wachtkamer

Naast de reguliere opvang biedt de gemeente onderdak aan asielzoekers in de Expo Hal, de zogeheten wachtkamer voor Ter Apel. Hier is ruimte voor maximaal 500 mensen. Assen heeft er onlangs mee ingestemd dat de hal tot eind 2025 openblijft voor kortdurende opvang. Er verblijven 2 groepen mensen: de eerste wacht op een inschrijving als asielzoeker in het aanmeldcentrum in Ter Apel; de ander is daar al ingeschreven, maar wacht op een plek in een reguliere opvanglocatie.

Staal: “De noodopvang in de hal is niet bedoeld om langer dan 20 dagen in te verblijven, maar helaas gebeurt dat nu wel. Er is veel geluidsoverlast en er is geen privacy. Na publicaties in de media, zijn er zowel in onze gemeenteraad als in de Tweede Kamer vragen gesteld over de omstandigheden, met name voor kinderen, waarbij ook termen als onacceptabel zijn gebruikt.  Eigenlijk zou deze locatie en noodopvang in het algemeen helemaal niet nodig moeten zijn. Daar is geen enkele aanleiding voor. Het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt, kunnen we met een betere spreiding over het land prima aan.”

“Dat het kabinet het heeft over ‘de instroom beperken’… Tja, daar gaan wij verder niet over. Maar dat het kabinet de opvang wil versoberen, als afschrikkend middel, dát is kwalijk. Mensen die op de vlucht zijn, moeten we in dit welvarende land een fatsoenlijk en gastvrij onthaal geven binnen de mogelijkheden die we hebben. Dat deden we ook bij de opvang van Oekraïners. Toen waren wij ook erg gastvrij.”

Een sterke toekomst

De wethouder ziet de voordelen van reguliere opvang op grotere schaal, zoals in het azc in Assen. “Het biedt veel mogelijkheden. We kunnen er de juiste begeleiding bieden; onderwijs, zorg en verschillende activiteiten.” 

Een van de activiteiten is de pilot ‘Snellere start, sterkere toekomst’, om mensen al vanuit het azc aan werk te helpen. Staal: “Werken is veel meer dan alleen een zinvolle dagbesteding. Mensen die in de wachtstand zitten, kunnen op deze manier gericht werken aan hun toekomst. Door bijvoorbeeld de taal te leren. En de arbeidsmarkt kan deze mensen goed gebruiken en alvast aan zich binden." 

De pilot is een uitwerking van een motie in de gemeenteraad, die ook geld beschikbaar heeft gesteld. De gemeente heeft samen met het COA en Werkplein Drentsche Aa (de sociale uitvoeringsdienst van de gemeente) een projectplan uitgewerkt. Dat leidde ertoe dat in het Jobcenter van het COA een medewerker van het Werkplein matches tot stand brengt tussen bewoners van het azc en werkgevers. “De eerste resultaten zijn veelbelovend”, volgens Staal. ”Zo heeft een bewoner met een technische achtergrond een mooie plek gevonden op de afdeling ‘Geo-informatie’ van de Provincie.” 

Naast de bevordering van integratie ziet Staal als bijkomend effect de verbreding van het maatschappelijk draagvlak voor de opvang van asielzoekers in Assen. “Door mensen op deze manier te laten bijdragen aan de maatschappij, worden ze veel beter zichtbaar als onderdeel van de maatschappij. Ik ben ervan overtuigd dat dit veel beter werkt dan het stigmatiseren door de asielopvang alleen maar te versoberen.”