Hoe organiseren jullie asielopvang?
“Sinds half augustus 2024 vangen wij 200 asielzoekers op in een voormalig kantoorgebouw direct naast het gemeentehuis. Het gaat om gemeentelijke noodopvang voor een groep mannen die er een jaar kunnen blijven wonen. Ondertussen bereiden we ons samen met het COA voor op structurele opvang voor 15 jaar, in ditzelfde gebouw. Vanuit de Spreidingswet moeten we 337 mensen opvangen; zelf gaan we uit van maximaal 400 bewoners. Hierover hebben we afspraken gemaakt met onze buurgemeente Oudewater. Daarvoor gaat het COA het pand eerst verbouwen.
Onderdeel van dit woonplan is de bouw van 48 flexwoningen op het parkeerterrein. Deze woningen bouwen we voor een groep lokale woningzoekenden; een gemengde groep met daarin onder anderen starters en statushouders. We kiezen hiervoor omdat we willen dat asielopvang zoveel mogelijk ín de samenleving staat en voor verbinding zorgt. Daarnaast is er een flinke druk op de woningmarkt. Het creëren van een woonconcept voor asielopvang en reguliere woningen, biedt perspectief voor iedereen. Er komt een sociaal programma waarin veel ruimte is voor activiteiten en ontmoetingen.”
Hoe komt het sociale programma eruit te zien?
“We laten ons inspireren door opvanglocatie Plan Einstein in Utrecht, waar jongeren een gemeenschap vormen met asielzoekers. Deze inspiratie vertalen we naar werkafspraken. Zo komt er ruimte voor maatschappelijke activiteiten, zoals het volgen van onderwijs, betaald werk, of vrijwilligerswerk. We stellen een community-regisseur aan, die als doel heeft om uitwisseling te tussen bewoners en omwonenden creëren. In de huidige noodopvang is er ook al een sociaal programma want nu is het moment dat het in de samenleving leeft. Inwoners van Woerden melden zich al aan voor vrijwilligerswerk.”
-
Wietske Tideman, opgavemanager huisvesting vluchtelingen: “We laten ons inspireren door opvanglocatie Plan Einstein in Utrecht, waar jongeren een gemeenschap vormen met asielzoekers." © Marketiek
Welke rol heeft de gemeenteraad in het opzetten en inrichten van de asielopvang?
“De gemeenteraad is nauw betrokken. Vóór de zomer bezochten we samen locaties in Utrecht, om een beeld te krijgen van zo’n gemengde woonvorm en asielopvang in een woonwijk. Op dit moment praat de gemeenteraad over de inhoud van de bestuursovereenkomst.”
Hoe betrek je de inwoners hierbij?
“We gebruiken een aantal communicatiekanalen. Via de website kunnen inwoners het proces volgen en kunnen ze hun zorgen en ideeën kwijt. We vertellen daar over de stappen die we volgen. Ook organiseerden we inloopavonden, zoals op het moment dat de bestuursovereenkomst naar de raad ging en toen de noodopvang concreet werd. We spraken met omwonenden en omliggende bedrijven, en we starten binnenkort met een klankbordgroep voor bewoners die met ons mee willen praten.”
Wat zijn de reacties?
“De reacties zijn gemengd maar niet extreem. Tijdens de bijeenkomsten bleef het rustig. Je merkte dat alle kanten van de medaille langskwamen. Ook op onze website zien we verschillende reacties: mensen die het een heel goed idee vinden, mensen die zich aanmelden als vrijwilliger, en er zijn mensen met zorgen. Zoals over veiligheid, of over waarom we wel bouwen voor vluchtelingen en waarom niet voor lokale mensen? Daar komt bij dat sinds 19 augustus de noodopvang open is; dat leeft nu ook. We hebben nauwe contacten met de veiligheidsregio, die verantwoordelijk is voor de uitvoering van onze gemeentelijke opvang.”
Hoe werken jullie samen met andere gemeenten in de regio? En met het COA?
“In provinciaal verband werken we samen binnen de provinciale regietafel. Er is een team medewerkers dat de hele provincie bijstaat met raad en daad en zorgt voor uitwisseling tussen gemeenten. Daar kun je je ervaringen delen. Ook communicatieadviseurs weten elkaar in de provincie goed te vinden, dat helpt en geeft inspiratie.
Ook als gemeenten onderling werken we nauw samen. Voordat de Spreidingswet er kwam, spraken we al naar elkaar uit dat we allemaal rol hebben; niet alleen in kwantiteit maar ook in kwaliteit. Mensen moeten kansen hebben op integratie en werk.
De samenwerking met het COA is goed, constructief en eerlijk. We hebben vaste wekelijkse overleggen en als het nodig is vaker. Dit gebeurt zowel op ambtelijk als op bestuurlijk niveau. Het COA is altijd bereid om mee te denken, ook als een idee van ons niet standaard is. Een voorbeeld is dat we in de noodopvang al zo veel mogelijk willen werken zoals we dat voor de reguliere opvanglocatie voor ogen hebben. Zo beginnen we nu al met de opbouw van het sociale programma in de noodopvang. Dat is geen vast beleid binnen het COA, maar het COA helpt ons daar wel bij.”
Wat zijn de grootste hobbels tot nu toe?
“Asielopvang is een enorm dynamisch dossier en de druk is hoog. Zelfs voor mensen die er dagelijks mee bezig zijn, is het complex doordat er steeds wijzigingen zijn. Dat maakt het moeilijk om te volgen, intern maar ook voor de gemeenteraad en voor inwoners. Het zou helpen als er duidelijke kaders zijn die een scherp toekomstperspectief bieden. De Spreidingswet zou die kaders moeten bieden, maar die stelt het kabinet weer ter discussie. Dat maakt het onrustig.”
Waar zijn jullie het meest trots op?
Op de samenwerking met onze woningcorporatie, het COA, maatschappelijk organisaties, bedrijven. Het is een klus, maar we komen wel echt ergens. Ook al zijn we het niet altijd eens; we hebben wel hetzelfde doel. En dan bereik je veel.”
