Vechtpartijtje
“Toen ik hier net werkte, dacht ik weleens: jeetje, wat is dit allemaal. De tien mannen die destijds hier in Hoogeveen verbleven, konden er wat van. Vechtpartijtje hier, vechtpartijtje daar. Ze veroorzaakten flinke overlast in het winkelcentrum. En er waren veel incidenten met medewerkers. Het beleid is toen aangescherpt. Nu krijgen de ruim veertig bewoners structuur en duidelijkheid. Die hebben ze nodig. Als team zitten we op één lijn waardoor ze ons niet tegen elkaar kunnen uitspelen. Voor zowel bewoners als personeel is dit nu een veilige omgeving. Daar ben ik echt trots op.”
Pittig
“Alle bewoners in deze handhaving en toezichtlocatie zitten hier omdat ze voor flinke overlast zorgden in het azc. Ze hebben zich bijvoorbeeld agressief gedragen tegen andere bewoners of medewerkers. Het COA heeft ze daarom een htl-maatregel opgelegd. In drie maanden tijd proberen we hun gedrag te veranderen. In principe keren ze daarna terug naar het azc. Het is een pittige doelgroep, maar daar heb ik ervaring mee. Ik heb jarenlang bij het COA gewerkt als woonbegeleider en ik ben inrichtingsmedewerker geweest in de gevangenis.”
Taakverdeling
“De Dienst Justitiële Inrichtingen(DJI) en COA-collega’s zitten hier samen in een team. Onze samenwerking verloopt soepel. In het begin was het nog even zoeken naar een goede taakverdeling. Eerst focusten DJI-collega’s vooral op veiligheid. En COA-collega’s op het sociale stuk. Nu nemen we iemands kwaliteiten als uitgangspunt. Dat werkt goed. Ik denk dat nieuwe collega’s niet eens weten wie van het COA is en wie van DJI.”
Heftige verhalen
“Mentorschap maakt ook onderdeel uit van mijn takenpakket. Meestal begeleid ik zo’n vijf bewoners. Die spreek ik wekelijks. Het eerste kennismakingsgesprek ga ik zo open mogelijk in want iedereen verdient een kans. Soms hoor ik heftige verhalen. Als ik een luisterend oor bied, kan dat al enorm helpen. Een Egyptische man verwoordde dat heel mooi: ‘Ik kreeg rust in mijn hoofd doordat jij luisterde.’ Door aandacht en begeleiding bloeide hij echt op. Die man was al 35 jaar alcoholist. Hij drinkt nu stukken minder en woont weer in een azc.”
Begrenzen
“Ook buiten die geplande mentorgesprekken om spreek ik de bewoners die ik begeleid. Ik kom ze tegen in de gang, schuif bij ze aan tijdens de gezamenlijke maaltijden of ik maak een praatje als ze buiten roken. Begeleiden en begrenzen is belangrijk. Soms dagen ze me uit en dan is het nodig dat ik zeg: ‘Nu is het klaar.’
Grapjes
“Ik maak ook graag grapjes want ik houd wel van een beetje gekkigheid. Ik heb een vrij harde stem en maak bewoners vaak wakker met een opgewekt ‘Goedemorgen!’. Toen een van onze bewoners was overgeplaatst naar Amsterdam [waar van 2017 tot 2019 ook een ebtl was gevestigd, red.] en ik daar een dagje inviel, opende ik ’s ochtends zijn deur en zei: ‘Goedemorgen!’ Hij viel uit bed van schrik en zei: ‘Gisa, wat leuk dat je er bent.’
Dagprogramma
“De bewoners volgen een verplicht dagprogramma met bijvoorbeeld twee keer per dag sporten, mentorgesprekken en trainingen. Die trainingen zijn gericht op gedragsverandering. ’s Middags mogen ze twee uurtjes naar buiten. Maar het gebied waar ze mogen komen, is ingeperkt. Boa’s, bewapende buitengewoon opsporingsambtenaren, houden toezicht. ’s Avonds doen ze verplicht klusjes. Ze maken bijvoorbeeld hun kamer schoon. En als ze hun werk goed doen, mogen ze in de keuken helpen.”
Verlof
“Ons uitganspunt is dat bewoners na drie maanden terugkeren naar het azc. We bereiden ze daar in drie fases op voor. Per fase neemt de vrijheid toe. Nieuwe bewoners starten in fase rood. Gedragen ze zich goed? Dan stromen ze door naar oranje. Ze krijgen dan meer vrijheden en mogen bijvoorbeeld langer naar buiten of in het weekend zelf koken. In fase groen bootsen we het azc-leven na. Bewoners mogen dan zelf weten wanneer ze naar buiten gaan. Of ze kunnen een weekendje met verlof. We monitoren voortdurend of bewoners kunnen omgaan met de geboden vrijheid.”
Verdrietig
“Sommigen komen, nadat ze zijn uitgestroomd, toch weer terug. We hebben nu een bewoner die hier al voor de derde keer zit. Hij doet het hier echt perfect. Maar in het azc grijpt hij meteen naar de fles. Toen hij de laatste keer terugkwam, was hij zo verdrietig. Het was weer niet gelukt. Maar we blijven het proberen.”
Verjaardagsfeestje
“Gelukkig zijn er ook succesverhalen. Een mooi voorbeeld is een jonge Pakistaanse jongen die ik begeleidde. Hij woont nu weer bij zijn moeder en zus in het azc. Met hem had ik echt een speciale band. ’s Ochtends, als ik hem wakker maakte, zei hij altijd: ‘Hoi mama Gisa.’ In zijn begeleidingsplan stond dat hij de banden met zijn netwerk weer moest herstellen. Zijn verjaardag gaf daarvoor een mooie aanleiding. Onder mijn begeleiding mocht hij een verjaardagsfeestje vieren in het azc in Zweeloo. Daar woonde zijn familie. Het was een gezellige dag, met lekkere hapjes en veel bezoek van familie en azc-bewoners. Moeder en zoon gingen heel goed met elkaar om. Dat was fijn om te zien. Hoewel ik daar was als zijn begeleider, behandelden ze me als familie.”
Gisa Korthuis is intensief begeleidende opvangmedewerker in de handhaving en toezichtlocatie (htl) in Hoogeveen.
Dit verhaal is gepubliceerd in maart 2020.
