Zelfvertrouwen
“Een tijdje geleden vertelde een Nederlandse taaldocent over drie analfabete Eritrese vrouwen in haar groep. Na drie maanden les hadden ze nog maar weinig opgepikt. Dat moest anders. Daarom koppelden we ze aan drie azc-bewoners. Gezamenlijk maken ze nu linnenpakketten en spelenderwijs leren de Eritreeërs daarbij Nederlands. ‘Een, twee, drie, vier’, tellen ze als ze een laken, deken en kussensloop in een plasticzak stoppen. Reken maar dat dit werk een boost geeft aan hun zelfvertrouwen. Laatst overhandigde ik een van die vrouwen haar veiligheidsschoenen. ‘Dankjewel’, zei ze in het Nederlands. Ik wist niet wat ik hoorde.”
Zelfwerkzaamheid
“Tijdens mijn sollicitatiegesprek met locatiemanager Jeroen Peeters vertelde ik dat ik veel had gewerkt met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat kwam hier goed van pas, vertelde Jeroen. Zo’n twee uur per dag besteed ik nog aan mijn standaard huismeestertaken, zoals reparaties of klusjes. De rest van de dag begeleid ik 30 bewoners bij hun werk op het azc-terrein. Zelfwerkzaamheid heet dat, en daarvoor ontvangen ze een bescheiden financiële vergoeding.”
Geknipte heggen
“Als je hierbuiten rondloopt, zie je wat zelfwerkzaamheid oplevert. De houten zitbanken, de WELKOM-letters bij de ingang en het beachvolleybalveld met tribune? Gemaakt door bewoners. Het brandschone terrein en de keurig geknipte heggen? Bijgehouden door bewoners. Zo besparen we flink op schoonmaak- en onderhoudskosten.”
Veiligheidsbrillen
“In elk azc kunnen bewoners de handen uit de mouwen steken. Maar hier gaan we een stap verder. We zeggen niet: ‘Hier heb je een schoonmaakemmer, ga maar aan de slag’. Nee, iedere shift deel ik een veiligheidsjas, veiligheidsschoenen en goed gereedschap uit. Verder geven we allerlei trainingen, van basisvaardigheid schoonmaken tot veilig werken met de bosmaaier. Veel trainingen geef ik zelf. Maar vervolgens koppel ik die bewoner aan een maatje en daar draagt hij dan weer zijn opgedane kennis aan over.”
Certificaat
“Alle opgedane vakkennis belonen we met een certificaat. Al leert iemand hier alleen maar ramen zemen, dan krijgt hij na afloop het certificaat ‘Glasbewassing’. We maken ook een aantekening in het bewonersdossier. Als een bewoner hier vertrekt en op zoek gaat naar passend werk, staat in zijn dossier: meneer is weliswaar ongeschoold, maar kan goed ramen lappen.”
Eigen inbreng
“De zelfwerkzaamheidsploeg werkt vier dagen per week, drie uur per dag. Het werk is gevarieerd. Zo prikken we zwerfvuil in de buurt. Daar is de buurt blij mee en bewoners oefenen hun Nederlands omdat veel buurtbewoners een praatje met ze maken. Ze kunnen ook welkomstpakketten samenstellen, koffie rondbrengen of helpen bij interne verhuizingen. Ik sta altijd open voor inbreng van onze bewoners. Vorige week opperde iemand: ‘Dat klaslokaal in de gang kan wel een lik verf gebruiken’. Even later ging een team dames, gewapend met tape en rollers, het lokaal sauzen. En een lol dat ze hadden!”
Eenzaam
“Door het werk krijgen de dagen van bewoners weer structuur. Vaak bloeien ze daardoor op. Een Nigeriaanse jongen hing hier een tijdje doelloos rond. Toen ik een praatje met hem aanknoopte, bleek hij 19 jaar te zijn, net als mijn zoon. In zijn thuisland had hij op hoog niveau gevoetbald. Hier voelde hij zich eenzaam en was hij gefrustreerd en boos over de trage asielprocedure.”
Buddy
“De week erna duwde hij afvalcontainers over het terrein. Zwaar werk, maar het maakte zijn lichaam sterk en zijn hoofd leeg. Na drie weken vroeg hij: ‘Mag ik wat anders doen?’ Ik koppelde hem aan een buddy, een lieve Afrikaanse vrouw. Zijn taken werden afwisselender en langzaam opende hij zich. Hij praatte en lachte mee met de rest en voelde zich niet meer alleen. Een paar maanden later nam hij hier huilend afscheid.”
Appels plukken
“Onze aanpak levert ook buiten het azc mooie dingen op. Bewoners stromen bijvoorbeeld door naar vrijwilligerswerk en werkervaringsplekken. José bijvoorbeeld, die ik hielp aan een plek bij Go Ahead Eagles. Vier keer per week fietst hij naar de voetbalclub in Deventer. Ik ben zelf een fervent Go Ahead Eagles-supporter en de facilitair manager van de club vertelde me dat hij iemand zocht om het terrein rondom het stadion bij te houden. Meteen dacht ik aan José. Die had net zijn training ‘Veilig werken met de bosmaaier’ afgerond. Nadat hij een dag had meegedraaid, belde Jeroen me op. ‘Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt’, zei hij. ‘José stelde zich netjes voor, pakte de bosmaaier, verving de maaidraad, deed zijn veiligheidsbril en helm op en ging aan de slag.’ Ja, toen was ik wel even trots.”
Dit verhaal is gepubliceerd in januari 2020.
