De pilot verscherpte toezichtlocatie (vtl) liep al in de opvanglocatie van Budel (gemeente Cranendonck) en wordt nu uitgebreid met Ter Apel (gemeente Westerwolde). Het doel van de vtl, in deze eerste fase, is het gedrag van overlastgevers positief te beïnvloeden en herhaling van overlast te voorkomen. Dit gebeurt in een prikkelarme omgeving met intensieve begeleiding, waarbij zowel begrenzing als positieve stimulering centraal staan. Vervolgens wordt op deze locaties de procesbeschikbaarheidsaanpak (pba) verder uitgebreid met de tweemaal daagse inhuisregistratie voor mensen met een asielaanvraag uit landen met een kleine kans op asiel.
Achtergrond
De vtl maakt deel uit van de aanpak van het COA tegen overlastgevend gedrag, voornamelijk veroorzaakt door een relatief kleine groep asielzoekers binnen de opvanglocaties. De vtl is voor bewoners die de COA-huisregels overtreden of bewoners die strafbare feiten plegen binnen of buiten de COA-locatie in Ter Apel of Budel. De bewoners mogen niet op de rest van het COA-terrein komen, maar kunnen wel naar buiten.
Om te zorgen dat bewoners geen overlast veroorzaken gelden strengere regels, meer structuur, meer toezicht en duidelijk optreden. Het gebruikelijke maatregelenpakket staat ook tot de beschikking van de vtl, zoals plaatsen op de handhaving- en toezichtlocatie (htl) bij incidenten met een zeer grote impact. Daarnaast is er intensieve individuele begeleiding en worden er verschillende programma’s aangeboden o.a. gericht op terugkeer. De vtl is een aparte omgeving binnen de COA-opvanglocaties in Budel en Ter Apel. Na de start van de vtl volgt een doorlopende evaluatie, met een eindevaluatie binnen 12 maanden. Zodat er eerst ervaring wordt opgedaan met de nieuwe aanpak en de effecten hiervan.
Procesbeschikbaarheidsaanpak
Circa 2 maanden na de start van de vtl wordt gestart met de tweemaal daagse inhuisregistratie van de pba in Ter Apel en Budel. De inhuisregistratie door COA dient om vast te stellen of een bewoner nog in de opvangvoorziening verblijft, aanspraak maakt op voorzieningen en beschikbaar is voor de procedure. De pba is een vervolg op de procesbeschikbaarheidslocatie (pbl), die niet langer mogelijk was na een uitspraak van de rechter. Na de sluiting in maart 2024 heeft het ministerie van Asiel en Migratie laten weten met de pba een juridisch houdbaar alternatief te onderzoeken. Het uitgangspunt van de pba is dat een asielzoeker met een kansarme asielaanvraag steeds beschikbaar is met het oog op versnelde behandeling van de procedure. De pba wordt gestart met mensen die overlastgevend gedrag vertonen en mensen met een kleine kans op asiel. Wanneer de aanvrager zich niet aan de tweemaal daagse inhuisregistratie houdt of overlast veroorzaakt, komen extra maatregelen in beeld waar de vtl onderdeel van uitmaakt. Op termijn wordt gekeken of en hoe de pba verder kan worden ontwikkeld.
Afstemming
De vtl en de pba zijn ontwikkeld in nauwe samenwerking met verschillende partijen, waaronder de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTenV) en het ministerie van Asiel en Migratie (A&M). De gemeenten Westerwolde en Cranendonck zijn eveneens geïnformeerd.