Acteren op daling en stijging
Voor het jaar 2018 was de prognose aanvankelijk dat de bezetting bij het COA zou dalen naar ongeveer 16.000 bewoners. Om de beschikbare opvangcapaciteit in balans te brengen met de verwachte komst en vertrek van asielzoekers is in het voorjaar het besluit genomen om elf locaties te sluiten. De bezetting daalde echter niet zoals verwacht en tegen de zomer was er sprake van een stijging van de bezetting. Hiervoor waren verschillende aanleidingen. De instroom was hoger en de verblijfsduur van bewoners in de opvang was langer dan verwacht. Dit kon aanvankelijk worden opgevangen doordat het COA 5.000 plekken reservecapaciteit had. Om flexibiliteit te behouden moest in oktober nieuwe capaciteit worden gezocht. In samenwerking met gemeenten is het gelukt om de benodigde capaciteitsplaatsen te realiseren. Zo mochten ook locaties, die eerder in het jaar waren gesloten, na instemming van gemeenten weer tijdelijk open. Eind 2018 had het COA een bezetting van circa 22.000 bewoners. De verwachting is dat het COA eind 2019 26.000 bewoners zal huisvesten.
Handelingsperspectief op- en afschalen
In 2018 is, in samenwerking met de VNG, het ‘Handelingsperspectief op- en afschalen’ ontwikkeld. Daarin staat hoe het COA stap voor stap opvangcapaciteit opent of sluit als de vraag naar asielopvang verandert. Nieuwe locaties opent het COA alleen na overeenstemming met de betreffende gemeente.
Overlast
Een aantal locaties kreeg te maken met een kleine groep bewoners die voor grote overlast zorgt. Het betreft een groep mensen die gedrag laat zien waar het COA niet op toegerust is en die niet in de COA-opvang thuishoort. Deze groep maakt misbruik van de voorzieningen ten koste van de mensen die de opvang echt nodig hebben. Bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker: “Onze medewerkers, de andere bewoners en de betreffende gemeenten hebben hier veel last van. Het vraagt veerkracht van alle partijen om steeds weer de rug te rechten. En ons vooral te richten op de begeleiding van de overgrote meerderheid van bewoners die wel bezig zijn met hun toekomst, in Nederland of in het land van herkomst. Samen met partners en het ministerie van Justitie en Veiligheid scherpen we maatregelen aan en is de samenwerking met politie en gemeente geïntensiveerd. Ook de ebtl-pilot (extra begeleiding en toezicht locatie) die tot eind 2019 loopt, wordt continu doorontwikkeld.”
Personeel
Het personeelsbestand is in 2018 redelijk stabiel gebleven. Eind 2018 had het COA een personele omvang van 2.625 fte, bestaande uit 68% vast personeel, 4% tijdelijke contracten en 28% uitzendkrachten en externen. Hoewel op totaalniveau het personeelsbestand redelijk stabiel was, zijn er als gevolg van sluiting en opening van locaties op locatieniveau forse mutaties geweest: veel vaste medewerkers wisselden van locatie en contracten met een aantal uitzendkrachten is beëindigd. Ondanks deze ontwikkelingen blijven wij een aantrekkelijke werkgever in de krappere arbeidsmarkt. Volgens de vacaturesite Indeed behoort het COA tot de top 10 van de meest aantrekkelijke werkgevers in Nederland.
Financiën
De totale financiële omvang over 2018 was € 628 miljoen. Vanwege de hogere bezetting in 2018 zijn in de aanvullende beschikkingen van de opdrachtgever (ministerie van JenV) het bedrag voor de financiering van de bezetting toegenomen en de bijdrage voor de leegstandskosten naar beneden bijgesteld. Het uiteindelijke resultaat over 2018 bedraagt € 38 miljoen. Dit bedrag vloeit grotendeels terug naar het ministerie van JenV.
Integratie en participatie
In 2018 is veel aandacht besteed aan het programma Vroege Integratie en Participatie (VrIP). Dit programma richt zich op het beter en in een eerder stadium aansluiten bij de kansen en talenten van vergunninghouders, zodat zij zo snel als mogelijk kunnen participeren en integreren. Het COA werkt daarbij nauw samen met gemeenten en andere partners. Het programma kent drie pijlers: kansrijke koppeling, zinvolle dagbesteding en de warme overdracht naar gemeenten. In samenwerking met Divosa, het UWV en Stichting SBB (Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven) ontwikkelde het COA in 2018 de e-learning Screening en matching: een kansrijke koppeling.