Incidentencijfers 2023

In totaal verbleven 98.370 asielzoekers gedurende (een deel van) 2023 in een COA-locatie of in een tijdelijke gemeentelijke opvang (voormalig crisisnoodopvang). Van deze groep was 9% betrokken bij een incident als verbale suïcidedreiging, zelfdestructieve actie en fysieke, verbale en non-verbale agressie en geweld. Van de asielzoekers in de asielopvang werd, net als vorig jaar, 3% verdacht van een misdrijf.

In 2023 zijn in totaal 13.395 incidenten geregistreerd. Dit is een toename ten opzichte van 2022, toen er nog 9.370 incidenten werden geregistreerd. De stijging van het aantal incidenten is deels te verklaren door de stijging van de gemiddelde bezetting van 28%. De 8.965 unieke vreemdelingen die in 2023 betrokken waren bij een incident zijn overwegend man (86%) en het grootste deel is jonger dan 30 jaar (64%).

Leefbaarheid en veiligheid onder druk

“Het aantal incidenten dit jaar is toegenomen”, aldus COA-bestuurslid Joeri Kapteijns. “Dat herkennen wij. De leefbaarheid en veiligheid staan onder druk door het gebrek aan opvanglocaties. Bijna 40% van onze bewoners zat in 2023 in tijdelijke noodopvang. Dat betekent voor de bewoners veel verhuizen en vaak een woonomgeving in paviljoens en hallen met weinig privacy. Ook de noodgedwongen hoge bezetting van de COA-locaties van vaak 100% draagt niet bij aan de veiligheid op locaties. Daar komt nog bij dat de bewoners te maken hebben met lange wachttijden in de asielprocedure, wat invloed heeft op hun welzijn en welbevinden. Dat neemt niet weg, dat overlastgevend gedrag nooit geaccepteerd wordt en dat we daar actief op ingrijpen. Iedere dag werken de COA-medewerkers — samen met onze partners binnen en buiten de migratieketen — aan preventie en aanpak van overlastgevend gedrag.”

Maatregelen

Om de veiligheid, leefbaarheid en beheersbaarheid in de asielopvang te borgen, hanteert het COA huisregels. Wanneer bewoners de regels overtreden, volgen er maatregelen. Deze variëren van het voeren van een correctiegesprek tot een maatregel die gebaseerd is op het Reglement Onthouding Verstrekkingen, zoals het gedeeltelijk inhouden van weekgeld of andere verstrekkingen. In 2023 legde het COA 8.815 keer een maatregel op. Daarnaast werkt het COA samen met de organisaties uit de migratie- en veiligheidsketen aan een nationale en lokale aanpak van overlastgevend gedrag.

Incidentenoverzicht per locatie

Tegelijkertijd met het rapport van het WODC publiceert het COA zoals gebruikelijk het incidentenoverzicht per locatie. Hierin zijn per locatie, naast verbale suïcidedreiging, zelfdestructieve actie en fysieke, verbale en non-verbale agressie en geweld, ook de incidenten ‘overtreden huisregels’ meegenomen. Dit zijn incidenten die het meest voorkomen, zoals het roken op verboden plekken of het niet schoonmaken van de eigen leefruimte. In 2023 werd dit in totaal 21.280 keer geregistreerd, tegenover 14.018 keer in 2022.