Omdat het aantal asielzoekers sterk wisselend is maakt het COA periodiek samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) de balans op van hoe de bezetting zich ontwikkelt. Het COA heeft een vastgoedbeleid dat flexibiliteit ondersteunt, zodat we snel op en af kunnen schalen. Op het moment dat de bezetting daalt worden extra capaciteitsplaatsen weer snel afgebouwd.
Flexibiliteit
Huisvesting en leegstandskosten maken nu nog een relatief groot deel uit van de begroting. Deze kosten worden veroorzaakt door het sterk verminderde aantal asielzoekers en het dientengevolge snel afbouwen van een aantal pas kortgeleden verworven opvanglocaties. Het COA heeft in een korte periode veel nieuwe locaties geopend. Van 30 locaties begin 2015 naar 110 locaties in 2016. Zo hebben we met zijn allen voor gezorgd dat er geen asielzoekers op straat hebben moeten slapen. Er was echter nog geen sprake van een flexibel opvangsysteem, zoals dat nu wel is ingezet. Het afgelopen jaar heeft het COA dan ook in dezelfde snelheid als bij de verwerving, het aantal opvanglocaties weer afgebouwd tot 61 locaties. En dat brengt extra en onverwachte kosten met zich mee.
De kosten voor huisvesting en leegstand betreffen overigens niet alleen leegstand van huisvesting, maar ook kosten die gepaard gaan met het leeg maken van opvanglocaties (verhuizing bewoners, personeel, afschrijving ICT). Ook heeft het COA niet alleen locaties gesloten maar ook in anderhalf jaar tijd afscheid genomen van ruim 2.000 medewerkers. In de kosten voor leegstand zit ook de rijksregeling vergoeding planschade waarmee kosten die gemeenten hebben gemaakt in de planvorming voor een azc worden vergoed.
Verwachting
Het proces van snel afschalen van opvanglocaties is voor een groot deel gerealiseerd. Voor de toekomst wil het COA echter niet meer in een situatie komen dat zo extreem moet worden op- en afgeschaald in opvanglocaties en personeel. Er is nu meer flexibiliteit in de opvang van asielzoekers gebracht. Dit is van belang om het totale asielproces goed te laten verlopen en zal op de lange termijn in de huisvestingskosten schelen. De totale capaciteit voor de centrale opvang van asielzoekers is dit jaar teruggebracht naar circa 21.000 bezette plaatsen en 10.000 plaatsen in voorraad. Voor het komende jaar zullen de kosten voor leegstand lager uitvallen dan in het voorgaande jaar. Onze Jaarrekening 2017, die eind maart verschijnt, zal de definitieve aantallen 2017 bevatten