Op basis van deze getallen, en een aan te houden bezettingspercentage van 91%, heeft het COA op 1 januari 2025 afgerond 96.000* opvangplekken nodig, waarvan ruim 8.000 voor alleenreizende jongeren. Doordat er volgend jaar ook een aantal noodopvanglocaties sluit, moet het COA voor het einde van volgend jaar 52.900 nieuwe opvangplekken realiseren of aflopende locaties verlengen.
Langer in de opvang
Het tekort aan opvangplekken komt niet zozeer door de toename van het aantal asielaanvragen. Een groter probleem is dat mensen vaak te lang in de asielopvang verblijven (lage uitstroom). Zo is er een achterstand in het aantal te behandelen asielaanvragen door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Hierdoor duurt het langer voordat mensen te horen krijgen of zij moeten vertrekken, ze in Nederland mogen blijven, of dat directe familieleden mogen nareizen.
Het aantal statushouders op opvanglocaties stijgt naar verwachting tot boven de 21.000. Terwijl deze groep een woning zou moeten krijgen in gemeentes. Dit legt extra druk op locaties van het COA. Hierdoor blijft de noodzaak om noodopvang in te zetten onverminderd groot. Het is belangrijk dat gemeentes statushouders zo snel mogelijk huisvesten. Op die manier komen opvangplekken vrij voor asielzoekers, en kunnen statushouders zo snel mogelijk met hun integratie en participatie beginnen.
Grote versnelling in uitstroom nodig
COA-bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker: “De komende tijd inventariseren we of we het aantal benodigde opvangplekken kunnen realiseren. We zetten daarbij in op oplossingen voor de lange termijn. De afgesproken financiering voor minimaal 41.000 opvangplekken en de mogelijke implementatie van de Spreidingswet bieden hierbij perspectief. Maar hiermee zijn we er nog niet.”
Het bestuur van het COA vindt dat er vooral aandacht moet komen voor het groeiend aantal statushouders op opvanglocaties. Schoenmaker: “Als alle statushouders op tijd naar gemeenten vertrekken, is onze opgave nog steeds groot maar wel beter behapbaar. We hebben natuurlijk begrip voor de problemen op de woningmarkt, maar het is wat ons betreft echt noodzakelijk om samen met de ministeries Justitie en Veiligheid, Binnenlandse Zaken en de gemeenten en provincies volgend jaar een grote versnelling aan te brengen in het huisvesten van statushouders.”
Zorgen om opvang minderjarigen
Het COA maakt zich extra zorgen over de opvang van de alleenstaande minderjarigen vreemdelingen (amv). Alleenreizende jongeren worden op kleinschalige locaties opgevangen. Dit betekent dat hiervoor meerdere nieuwe locaties nodig zijn. Er is nu al een fors tekort aan opvangplekken voor deze groep, waardoor we deze jongeren op reguliere locaties of noodopvanglocaties moeten plaatsen. Dit tekort wordt naar verwachting alleen maar groter.
*Het aantal mensen in de asielopvang is niet gelijk aan het benodigde opvangplekken. Dit komt omdat de capaciteit altijd hoger ligt dan de verwachte bezetting, vanwege bijvoorbeeld de samenstelling van een groep bewoners of gezinnen op een kamer en het niet kunnen gebruiken van kamers vanwege onderhoud.
Meerjaren Productie Prognose
Elk half jaar stelt het ministerie van Justitie en Veiligheid de meerjaren productie prognose (MPP) vast. In de MPP brengt het kabinet in beeld met welke scenario’s van asielinstroom rekening gehouden moet worden. Het COA maakt op basis hiervan een capaciteitsbesluit. Het capaciteitsbesluit geeft richting aan de benodigde opvangcapaciteit.