Het COA heeft begin januari de benodigde opvangcapaciteit tot 2023 vastgesteld. Op basis van de huidige prognoses is de verwachting dat tot 2023 circa 31.000 opvangplekken nodig zijn. Afgezet tegen de beschikbare capaciteit van het COA op dit moment en de geplande sluiting van locaties betekent dit dat er in de eerste helft van 2021 nog ruim 2.000 nieuwe plekken nodig zijn. Dit aantal is gedaald ten opzichte van eerdere berekeningen. Dit komt door het feit dat door het coronavirus minder asielzoekers naar Nederland zijn gekomen dan verwacht en omdat op veel plaatsen bestuursovereenkomsten zijn verlengd. Als andere aflopende bestuursovereenkomsten met gemeenten niet verlengd worden, zijn er eind 2021 in totaal ruim 5.000 extra plekken nodig.
Ongewenste keuzes
Het afgelopen jaar was lastig voor het COA. De bezetting op alle locaties was extreem hoog, wat mede door corona tot problemen leidde. Nieuwe locaties werden in beperkte mate gevonden. Toch is het de medewerkers van het COA gelukt om door enorm hard te werken iedereen die daar recht op heeft een opvangplek te bieden. Dit was alleen mogelijk door ongewenste keuzes te maken die veel invloed hadden op de leefbaarheid, veiligheid en beheersbaarheid op en rondom locaties. Denk hierbij aan de bijna dagelijkse interne verhuizingen waarbij mensen regelmatig een andere kamer kregen, om het aantal kamers en bedden zo optimaal mogelijk te in te zetten. Ook werden bewoners voornamelijk digitaal begeleid en voorbereid op hun toekomst in plaats van mondeling. Beide situaties zijn verre van ideaal.
Maatregelen voor meer opvangruimte
Omdat veel opvanglocaties praktisch vol zitten, neemt het COA in samenwerking met de ministeries van Justitie en Veiligheid en Binnenlandse Zaken een aantal maatregelen om de druk op de opvang te verlichten (zie de Tweede Kamerbrief van 24 november over dit onderwerp). Voorbeelden zijn versoepeling van de logeerregeling (hierbij mogen vergunninghouders drie maanden bij gastgezinnen, vrienden of familie logeren tijdens het wachten op een eigen woning) en de versoepelde toepassing van het programma van eisen op bestaande locaties. Daarnaast verkent het COA de inzet van cruiseschepen en hotels als mogelijke opvanglocatie.
Op zoek naar opvangcapaciteit
Het is op dit moment heel onzeker hoe de asielinstroom zich in 2021 en verder zal ontwikkelen. Het COA verwacht dat door de inspanning van de IND-Taskforce het aantal statushouders fors zal toenemen. De inzet is om hen tijdig en passend te huisvesten. Om gemeenten bij deze grote opgave te helpen, is een ondersteuningspakket in de maak. Denk bijvoorbeeld aan een financiële impuls om vergunninghouders versneld te huisvesten. Desondanks is het moeilijk te voorspellen hoe de uitstroom naar gemeenten precies zal verlopen. Het COA is dan ook nog steeds dringend op zoek naar opvangcapaciteit en is samen met haar partners van onder andere de Landelijke Regietafel Migratie en Integratie druk bezig om met gemeenten tot nieuwe bestuursovereenkomsten voor opvanglocaties te komen.
Lees meer over de steeds wisselende capaciteitsbehoefte bij het COA en hoe we daarop inspelen.