Niet iedere asielzoeker een bed
Het werd afgelopen zomer steeds moeilijker om iedere nieuwe asielzoeker in Ter Apel een bed te bieden. Vanaf juni zat de nachtopvang met 160 plekken vol. Eerst sliepen er asielzoekers een nacht in de sportzaal, daarna ook op stoelen in de wachtkamer van de IND en later daarnaast ook in crisisnoodopvang in de buurt. Toen er geen plek was in crisisnoodopvang sliepen er zelfs mensen noodgedwongen buiten. Ook stonden er overdag mensen buiten te wachten op de volgende stap van het aanmeldproces.
Ideale situatie in Ter Apel
Nieuwe asielzoekers melden zich bij aankomst in Nederland direct bij het aanmeldcentrum. De IND doet dan een voorregistratie en daarna doet AVIM de identificatie en verdere registratie. In de ideale situatie slapen mensen hooguit een nacht in de nachtopvang, bijvoorbeeld als ze ‘s avonds laat arriveren. Na het AVIM-traject krijgen asielzoekers een plek in de centrale ontvangstlocatie van het COA in Ter Apel. Alleenstaande jongeren krijgen meteen na aankomst een plek in de amv-locatie in Ter Apel.
Oorzaak crisis Ter Apel: tekort opvangplekken in hele land
Van een 'ideale situatie' is in Ter Apel al langere tijd geen sprake. De huidige situatie maakt het achterliggende probleem zichtbaar: het COA heeft een groot tekort aan opvangplekken. Er zijn niet voldoende woningen in Nederland, waardoor statushouders langer in een azc verblijven. Ook duurt de behandeling van een asielaanvraag langer, doordat de IND niet over genoeg medewerkers beschikt om alle aanvragen snel af te handelen. Bijna iedereen die asiel aanvraagt, meldt zich in Ter Apel. Als mensen vanuit Ter Apel niet naar een andere opvanglocatie kunnen, loopt het daar vast.
Wachtkamer Marnewaard
Op 10 september ging in Zoutkamp de zogenoemde wachtkamer voor Ter Apel open. In deze wachtkamer verblijven de mensen die door de IND geregistreerd zijn tot ze aan de beurt zijn voor de volgende stap in het aanmeldproces, de verdere registratie en identificatie door AVIM. Dit geeft lucht in Ter Apel en mensen weten beter wanneer ze die volgende stap kunnen zetten.
Plek in de centrale ontvangstlocatie
Als asielzoekers bij de AVIM zijn geweest, zouden ze naar de centrale ontvangstlocatie (col) van het COA moeten kunnen. De col in Ter Apel zit vol, en de plaatsen die daar vrijkomen worden meteen weer ingenomen door nieuwe mensen. Het blijft elke dag een puzzel om voor iedereen een plek te vinden. Daarbij gebruiken we nog steeds de sporthal, eventueel de wachtruimtes in het aanmeldcentrum en crisisnoodopvang in de buurt. Het gevaar dat er niet voor iedereen onderdak is, blijft op de loer liggen.
Geen fatsoenlijk bed is onmenselijk
Het is de missie van het COA om iedereen die daar recht op heeft een bed en begeleiding te bieden. Mensen geen fatsoenlijk bed kunnen bieden vindt iedereen zeer onwenselijk en onmenselijk. In Ter Apel doen we ons best om alle wachtende asielzoekers zo goed mogelijk op te vangen. In de zomerperiode plaatsten we buiten bijvoorbeeld luifels, toiletten en wasbakken en later ook douches, en deelden we maaltijden en speelgoed voor kinderen uit. We spanden ons tot het uiterste in om kwetsbaren binnen te laten slapen.
Hoge werkdruk voor COA-medewerkers
De werkdruk is voor COA-medewerkers al langere tijd hoog, ook in Ter Apel. De COA-medewerkers doen elke dag hun best om iedereen een bed te geven. Als dat niet lukt moeten ze mensen selecteren voor een nacht in de crisisnoodopvang en ervoor zorgen dat zij in de juiste bussen zitten. Afgelopen zomer was er ook extra aandacht nodig voor de wachtenden voor de poort: eten en drinken uitdelen, kwetsbaren selecteren. Tegelijkertijd is het vanwege krapte op de arbeidsmarkt lastig om extra mensen te vinden.
Hulp van samenwerkingspartners
Het COA is blij met alle hulp die samenwerkingspartners de afgelopen tijd hebben geboden aan wachtenden voor de poort. Artsen zonder Grenzen zorgde een tijd voor medische hulp. Het Rode Kruis en VluchtelingenWerk boden een luisterend oor en hielpen bij de selectie van kwetsbaren. Trigion en DJI en de politie speelden een grote rol in de beveiliging. De gemeente heeft het buitenterrein bij het aanmeldcentrum als veiligheidsrisicogebied aangemerkt, waardoor de politie meer bevoegdheden kreeg zoals preventief fouilleren.
Gevolgen voor inwoners Ter Apel: meer overlast
De crisissituatie betekent een extra belasting voor het dorp Ter Apel. Er ligt altijd al druk op Ter Apel. Er is hier een constant wisselende populatie van overlastgevers. Daardoor hebben ze in het dorp permanent last van overlast zoals winkeldiefstal en intimiderend gedrag. Daarnaast heeft de opvangcrisis zijn weerslag op het dorp. Het veld is nu leeg, maar maandenlang was er een kampement in de buitenlucht. Dat deed iets met COA-medewerkers, maar zeker ook met inwoners van Ter Apel. Niemand is blij met zo'n situatie.