“Zonder keuzes – en dan maakt het niet eens echt uit wat die keuze is – raken we steeds verder weg van een duurzaam opvanglandschap”, zegt Martin Timmer, directeur directie Capaciteitsopgave van het COA. “Veruit de meerderheid van de asielzoekers, 30.000, maakt gebruik van reguliere opvang. Hier biedt het COA kwalitatief goede opvang. Ook maakt ongeveer de helft van de asielzoekers in de noodopvang gebruik van goede opvang. Voor de andere helft en van de mensen in de crisisnoodopvang –zo’n 10.000 tot 15.000 mensen – kunnen we niet de kwaliteit op de opvang bieden die we willen. En dan laten we de begeleiding nog buiten beschouwing. Natuurlijk mag je ook best wat van bewoners vragen. Als het goed is, is de situatie hier nog altijd beter dan waar ze vandaan gevlucht zijn. Maar we raken wel steeds verder weg van de missie en kernwaarden van onze organisatie.”
Megaprestatie geleverd
Het maken van keuzes is niet aan het COA, maar aan de politiek. “Bovendien is het tij niet zomaar te keren. Eind 2022 hadden we tweemaal zoveel opvanglocaties als in 2021, waren er veel nieuwe tijdelijke locaties geopend en ook weer gesloten. Dat legt een enorme druk op hoe we de opvang en begeleiding willen en kunnen vormgeven. Voor nieuwkomers en voor mensen die al in de opvang zaten. Aan de ene kant mogen we trots zijn op het feit dat we die verdubbeling gerealiseerd hebben. Maar het vraagt het uiterste van iedereen. Er is een megaprestatie geleverd, maar die is niet voor herhaling vatbaar. Dit is niet hoe we willen werken,” aldus Martin.
-
© ANP
"Er is een megaprestatie geleverd, maar die is niet voor herhaling vatbaar. Dit is niet hoe we willen werken."
Rechtszaak Vluchtelingenwerk
VluchtelingenWerk kondigt in augustus 2022 aan naar de rechter te stappen vanwege de omstandigheden rond de noodopvang voor asielzoekers. De organisatie wil zo een oplossing voor de opvangcrisis afdwingen. “Toen Vluchtelingenwerk de rechtszaak aanspande, konden we dat er eigenlijk niet bijhebben”, blikt Martin Timmer terug. “Iedereen werkte zich al 3 slagen in de rondte. Maar het gebeurde vanuit het doel dat we gezamenlijk hebben, namelijk goede opvang bieden. Dat is de basis om elkaar verder te helpen en daarmee de mensen die de opvang nodig hebben.
De uitspraak van de rechter, dat niet werd voldaan aan de internationele normen en Europese verdragen voor de opvang van asielzoekers, bracht in elk geval een kortstondige schok teweeg. Het maakte duidelijk dat op veel plekken de kwaliteit van de opvang te laag is. Wat nu? Als gevolg van de uitspraak zijn er dingen veranderd. Maar voor sommige zaken ontbreken simpelweg de mogelijkheden. Zo kunnen we in de Eurohal in Zuidbroek niet zomaar zorgen voor daglicht, maar hebben we wel speeltoestellen voor kinderen geplaatst en de hal qua aankleding onder handen genomen.”
Samenwerking Rode Kruis
Met het Rode Kruis is in 2022 de samenwerking geïntensiveerd. Het begon met samenwerken op crisinoodopvanglocaties. Maar in het najaar gingen het COA en het Rode Kruis permanent samenwerken, ook op de reguliere opvanglocaties. Martin: “Het Rode Kruis werkt op een andere manier dan wij. Als je samen op een locatie zit, dan moet je op zoek naar de juiste manier van werken, naar een manier die recht doet aan waar beide organisaties voor staan. We hebben daarom met het Rode Kruis een intentieverklaring opgesteld. Het idee is nu om samen te werken in vooral kleinere opvanglocaties tot 150 asielzoekers. Het COA zet de locaties op en het Rode Kruis regelt de uitvoering van de opvang. Dat geeft lucht voor het COA. Het zorgt voor extra nieuwe medewerkers, mogelijk komen er door de samenwerking ook nieuwe gemeenten bij die opvang willen aanbieden en we kunnen over en weer van elkaar leren. Maar het is ook spannend. Belangrijk is dat we niet kopje onder gaan en verzuipen, maar samen het hoofd boven water houden. Al is het alle hens aan dek.”
