Internationale Vluchtelingenverdrag
In het internationale Vluchtelingenverdrag staat wanneer iemand in aanmerking komt voor de status van vluchteling en daarom recht heeft op bescherming. Inmiddels zijn meer dan 150 landen bij dit verdrag aangesloten: zij erkennen het recht op bescherming van vluchtelingen.
Ook het Nederlandse asielbeleid is gebaseerd op dit internationale Vluchtelingenverdrag. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) voert het asielbeleid uit en behandelt alle asielaanvragen.
Conventie van Genève
In 1951 vond in Genève de Vluchtelingenconventie van de Verenigde Naties plaats. Meer dan 100 landen ondertekenden daar het Vluchtelingenverdrag.
Dat verdrag komt voort uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en was aanvankelijk bedoeld voor mensen die waren gevlucht voor gebeurtenissen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.
De Nederlandse asielprocedure
Aanmelding
Een asielzoeker die Nederland binnenkomt, meldt zich bij de Vreemdelingenpolitie (AVIM) en de IND voor identificatie en registratie. Dat kan bijvoorbeeld in Budel en Ter Apel. Hij tekent daarbij ook voor de asielaanvraag. AVIM doorzoekt de bagage van de asielzoeker en stelt zijn identiteit vast. Direct na deze aanmelding krijgen asielzoekers onderdak in een centrale ontvangstlocatie van het COA.
In de dagen na de aanmelding krijgen asielzoekers een medische intake door Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA). De meeste asielzoekers krijgen bovendien een tuberculose-onderzoek van de GGD. De IND houdt daarna het aanmeldgehoor.
Schiphol
Asielzoekers die aankomen op Schiphol, melden zich bij de Koninklijke Marechaussee (KMar). Daarna verhuizen ze naar een opvanglocatie van het COA. Asielzoekers die op Schiphol al direct een asielaanvraag doen, blijven in bewaring in het Justitieel Complex Schiphol gedurende de behandeling van die aanvraag.
De algemene asielprocedure
Na het aanmeldgehoor verhuist een asielzoeker naar een procesopvanglocatie, in de buurt van een kantoor van de IND. Daar bereidt hij zich tijdens de rust- en voorbereidingstijd (rvt) voor op de behandeling van zijn asielaanvraag. En doorloopt hij vervolgens de algemene asielprocedure.
Tijdens de algemene asielprocedure onderzoekt de IND of iemand ‘heeft te vrezen voor oorlog vervolging of een onmenselijke behandeling’. Als dat zo is, heeft hij recht op de vluchtelingenstatus. De IND neemt deze beslissing.
Vrijwilligers van VluchtelingenWerk kunnen de asielzoeker tijdens zijn procedure ondersteunen. VluchtelingenWerk houdt op elk azc spreekuur.
Het asielproces - wie doet wat
Tijdens het asielproces hebben asielzoekers met verschillende organisaties te maken. Zo neemt de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) de asielaanvraag in behandeling. En geeft VluchtelingenWerk Nederland onder meer voorlichting over de asielprocedure. Het COA werkt met al deze organisaties samen.
de asielprocedure
opvang en begeleiding
-
aanmelding en registratie
de asielprocedure
Een asielaanvraag dien je in bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De Vreemdelingenpolitie (AVIM) voert daarbij de identificatie en registratie van elke aanvrager uit. Daarna volgt een medische intake door Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA). Asielzoekers uit landen met een risico op tuberculose krijgen een tbc-check van de GGD.
-
opvang en begeleiding
Asielzoekers verblijven in een centrale ontvangstlocatie. Ze krijgen hier maaltijden, onderdak en toegang tot noodzakelijke medische zorg. COA-medewerkers kijken of asielzoekers speciale aandacht of begeleiding nodig hebben en signaleren of er bijvoorbeeld sprake is van mensenhandel en -smokkel.
-
aanmeldgehoor
de asielprocedure
In de dagen na de aanmelding voert de IND het aanmeldgehoor uit. Hierbij is een onafhankelijke tolk aanwezig.
-
opvang en begeleiding
Asielzoekers verblijven tijdens deze stap nog steeds in een centrale ontvangstlocatie. De opvang en begeleiding van het COA is hetzelfde als tijdens de vorige stap in het asielproces.
-
rust- en voorbereidingstijd
de asielprocedure
Tijdens deze dagen kunnen asielzoekers zich voorbereiden op de gesprekken met de IND. Deskundigen onderzoeken of zij daartoe geestelijk en lichamelijk in staat zijn. VluchtelingenWerk (VWN) geeft voorlichting over het asielproces en asielzoekers maken kennis met hun advocaat die de Raad voor Rechtsbijstand toewijst.
-
opvang en begeleiding
Asielzoekers krijgen onderdak in een procesopvanglocatie van het COA. Ze ontvangen hier eetgeld en toegang tot noodzakelijke medische zorg via GZA. Het COA geeft hen ook praktische informatie over het wonen in Nederland en in een asielzoekerscentrum (azc). Asielzoekers met een grote kans op een vergunning beginnen nu met voorinburgering.
-
algemene asielprocedure
de asielprocedure
Asielzoekers lichten de asielaanvraag verder toe in gesprekken met de IND. Hierbij is een onafhankelijk tolk aanwezig en op verzoek een vrijwilliger van VluchtelingenWerk.
-
opvang en begeleiding
Asielzoekers verblijven tijdens deze stap nog steeds in een procesopvanglocatie van het COA. De opvang en begeleiding van het COA is hetzelfde als tijdens de vorige stap in het asielproces.
-
beslissing
de asielprocedure
Er zijn nu 3 mogelijkheden. De IND:
- kent een tijdelijke verblijfsvergunning toe
- wijst de asielaanvraag af
- heeft meer tijd nodig voor de beslissing; de aanvrager komt dan in de verlengde asielprocedure.
De Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) regiseert daarna het daadwerkelijke vertrek van afgewezen asielzoekers.
-
opvang en begeleiding
Vanaf de beslissing over de asielaanvraag door de IND vindt de opvang en begeleiding plaats in een asielzoekerscentrum. Aan statushouders biedt het COA hier voorinburgeringsactiviteiten. De begeleiding van afgewezen asielzoekers is gericht op vertrek.
Lees meer over de opvang en begeleiding door het COA
Na de algemene asielprocedure
Als de IND heeft besloten dat een asielzoeker recht heeft op de vluchtelingenstatus, dan krijgt hij een tijdelijke verblijfsvergunning die 5 jaar geldig is. Hij is dan statushouder. Statushouders hebben recht op huisvesting. Zij moeten ook een inburgeringsexamen afleggen. Statushouders blijven in een azc wonen totdat ze woonruimte krijgen aangeboden in een gemeente.
Verlengde asielprocedure
Soms heeft de IND meer tijd nodig om een beslissing te nemen op de asielaanvraag. De asielzoeker komt dan in de verlengde asielprocedure. Tijdens deze procedure blijft hij in het azc wonen.
Terugkeer en vertrek
Asielzoekers van wie de IND de aanvraag afwijst, hebben doorgaans maximaal 28 dagen recht op opvang door het COA. Dat is de wettelijke vertrektermijn. In die tijd kunnen ze hun vertrek voorbereiden. Zij worden daarbij ondersteund door verschillende organisaties. De Dienst Terugkeer en Vertrek heeft de regie over dit proces.
Herhaalde aanvraag
In sommige gevallen kunnen afgewezen asielzoekers opnieuw een asielaanvraag indienen, bijvoorbeeld wanneer er nieuwe feiten zijn, die niet zijn meegenomen in de afgehandelde aanvraag. Wanneer zo'n herhaalde aanvraag eenmaal is ingediend - en niet eerder - heeft de aanvrager mogelijk opnieuw recht op opvang.
