Asielzoekers hebben recht op opvang. Toegang tot medische zorg valt onder dat recht. Het COA is verantwoordelijk voor de organisatie en de financiering van die toegang.
Spreekuur huisarts: GZA
Voor huisartsenzorg gaan asielzoekers naar Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA), een landelijke huisartsenpraktijk van Arts en Zorg. Er is een centrum in, of dichtbij, elk azc. Daar werkt een huisarts samen met een praktijkverpleegkundige, een praktijkondersteuner voor geestelijke gezondheidszorg (poh ggz) en een praktijkassistent. Zij hebben allemaal oog voor taal- en cultuurverschillen.
Als het nodig is, verwijst de huisarts door naar andere zorgverleners zoals een medisch specialist.
Als een asielzoeker onvoldoende Nederlands (of Engels) spreekt, kan een zorgverlener een professionele tolk inschakelen. Het COA vergoedt dan de kosten.
De Praktijklijn: 24/7 contact met GZA
Met medische vragen kunnen asielzoekers 24/7 bellen met de Praktijklijn, het centrale contactcentrum van GZA. Tijdens werkdagen kunnen zij via dit nummer een afspraak maken met de huisartsenpraktijk GZA en andere zorgverleners.
Meer lezen?
GZA geeft op haar website praktische informatie voor asielzoekers en voor medische professionals. Bijvoorbeeld over de Praktijklijn, medicijngebruik, het opvragen van medische gegevens en het inschakelen van een tolk.
Begeleiding en preventie
Het COA heeft de taak om asielzoekers te informeren over hoe de zorg in Nederland is georganiseerd. Ook het signaleren van sociaal-medische problemen en het begeleiden van minder redzame bewoners behoren tot de taken van het COA.
COA-medewerkers vertellen nieuwe asielzoekers tijdens een groepsgesprek wat de verschillen zijn tussen de medische zorg in Nederland en het land van herkomst. We geven asielzoekers bij aankomst informatie over de medische zorg in het opvangcentrum, over de Praktijklijn en wanneer zij 112 moeten bellen. Ook delen we schriftelijke informatie uit over medische zorg.
Op de website MyCOA kunnen asielzoekers - in 11 verschillende talen - praktische informatie vinden zoals de openingstijden van de huisartsenpost GZA en van medische dienstverleners in de omgeving. Met vragen over de zorg kunnen ze natuurlijk ook terecht bij de informatiebalie in het azc of bij een woonbegeleider.
Bij aankomst bieden we asielzoekers altijd een medische intake aan. Die is niet verplicht. Komt een asielzoeker uit een land met een verhoogd risico op tuberculose zoals Eritrea of Ethiopië? Dan krijgt hij bovendien een verplichte tbc-screening. Voor het risico op tbc gebruiken we de cijfers van KNCV Tuberculosefonds.
GGD GHOR Nederland: publieke gezondheidszorg
Net als voor alle andere inwoners van Nederland is GGD GHOR Nederland verantwoordelijk voor de publieke gezondheidszorg voor asielzoekers. Deze zorg omvat onder meer jeugdgezondheidszorg (JGZ), infectieziektebestrijding- en preventie, en voorlichting over gezondheid.
De GGD geeft in elk azc groepsvoorlichting over verschillende thema’s zoals zelfzorg en psychische en seksuele gezondheid. Ook voert de GGD bij aankomst de verplichte controle op tuberculose uit, voor asielzoekers uit landen waar tbc veel voorkomt.
Een deel van de zorg kopen we in bij de GGD, bijvoorbeeld de vaccinaties bij kinderen. De GGD controleert bovendien de hygiëne in de azc's en geeft er groepsvoorlichting.
BAMBOO: veerkracht versterken
In opdracht van het COA ontwikkelde GZA voor asielzoekers het programma BAMBOO. Asielzoekers kunnen in alle azc’s een BAMBOO-training volgen. In de training leren zij de eigen veerkracht versterken, stress en psychische klachten (h)erkennen, en hoe zij eventueel hulp kunnen zoeken bij een professional. Er zijn BAMBOO-trainingen voor volwassenen, jongeren en kinderen.
Jeugdhulp
Sinds 1 januari 2019 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdhulp aan kinderen die in een azc wonen en aan alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv). Gemeenten krijgen hiervoor een vergoeding op basis van de aantallen kinderen in de COA-opvang.
De jeugdverpleegkundige van de gecontracteerde Jeugdgezondheidszorg (JGZ) instelling is de schakel tussen het COA en de gemeentelijke (of regionale) jeugdhulpstructuur.
Inspectie
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) houdt toezicht op de kwaliteit van de medische zorg op de azc’s.